1.Ընդգծված բառակապակցություններն ածանցավոր բառերով փոխարինի´ր:
Անպոչ կապիկներ էին ապրում այս ջունգլիներում:
անատամ անիվներով մեքենաները հարմար էին այս ճանապարհներին:
Խնամում էր տղային մայր՝ացու չտարբերելով նրան իր երեխաներից:
Զորավոր ունեցող երկրների ցանկում նաև Հայաստանն էր հիշատակվում:
Ալրոտ վրան ձեռքերը քսեց գոգնոցին և դուրս եկավ հյուրին դիմավորելու:
Շունը ուրախ թափահարում էր պոչը երևում էր՝ բարեկաբար էր տրամադրված:
Չորսոտանի այդ կենդանիներից գյուղացիները պրծում չունեին:
Հայրաբար հոգ էր տանում նրանց մասին:
Կպտավուն երանգ ուներ նրա նոր զգեստը:
մտերմական՝ խորհուրդ էր տալիս չանել այդ բանը:
դեղնավուն վերնաշապիկ էր հագին:
2.Գրի՛ր շարադրություն.,, Ինչքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս —
Այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի,, վերնագրով:
Մի տխուր մարդ ամեն անգամ արթնանում է և տխուր գնում աշխատանքի ու ոչ մեկի հետ չի շբվում։ Մի օր իրենց աշխատանքի վայրում մի ուրախ անձնավորություն է գալիս և տեսնում այն տխուր մարդուն, գնում է իր մոտ և փարձում է ըկերանալ, բայց չի ստացվում։ Մի օր ուրախ մարդը արթնանում է և պարելով սուրճ է սարգում ու իր մտքում ասում․
-Այսօր ես պետք է այն տխուր մարդուն ուրախացնեմ, հագնում է իր աշխատանքի նոր շորերը և գնում իր երկրորդ աշխատանքային օրը։ Տեսնում է այն մարդուն, մոտենում և ասում․
-Ինչքան աշխարհը սիրես ու աշխարհով հիանաս այնքան աշխարհը անուշ ու ցանկալի կլինի
և մարդը հասկացավ թե ինչ է արել գնաց տուն և փոխեց իրեն միացրեց մի զվարճալի ֆիլմ և նայեց։ Մյուս օրը ուրախ արթնացավ սուրճ պատրաստեց և որախ զվարդ ճափա ըկավ։
3. Փակագծում տրված գոյականները գրի՛ր եզակի կամ հոգնակի ձևով:
Նախադասություններից դուրս գրի՛ր ենթականերն ու ստորոգյալները:
(Աղջիկները) երկար նայեց հեռացող գնացքին: (Օրերը) ճամբարում արագ ու հետաքրքիր են անցնում: Երեկոյան էլեկտրական լարերին թառել էին (ծիծեռնակներ): (Մարդիկ) հավաքվել էին հրապարակում: (կանայք) ամեն երեկո հավաքվում էին մոտակա այգում՝ քննարկելու օրվա անցուդարձը: Այդ ծովի (ջրերը) շատ մաքուր է: Ձնապատ (փողոցները) դեռ դատարկ էր: Արևածագին բոլոր (երեխաները) արդեն դրսում էին: (Ձիավոր) փորձում էին անձայն մոտենալ դարպասներին:
Կարդա՜ պատմվածքը։
1․ Փոքրիկ դրախտ։ Դինո Բուցատի
Երջանկության ձևերը շատ են տարբեր: Գեներալ Օրանգուի ղեկավարած երկրի բնակիչները երջանիկ են այն օրվանից, երբ նրանց արյան մեջ ընկան ոսկե ձկնիկները: Ու պետք չէ զարմանալ դրանից: Քիչ կոպիտ՝ այդ ձկնիկերը ոսկե չեն, այլ ընդամենը` ոսկեգույն, սակայն բավական է տեսնել, թե ինչպես են փայլում ու ինչ կայտառ են, և դու ուզում ես ունենալ նրանցից: Իշխանությունն անմիջապես հասկացավ սա, երբ ինչ – որ մի բնագետ որսաց առաջին ձկնիկներին, ու սկսեցին արագորեն բազմացնել դրանց բարենպաստ պայմաններում: Մասնագետներին հայտնի «Z-8» ոսկե ձկնիկը չափազանց փոքր է. պատկերացրեք հավը ճանճի չափերով, ոսկե ձկնիկը այդ հավի մեծության է: Ուստի, երբ լրանում է երկրի բնակիչների տասնութ տարին, առանց դժվարության ներարկում են ձկնիկները նրանց արյան մեջ. նշված տարիքը ու ներարկման գործողությունը սահմանված են օրենքով: Բոլոր երիտասարդներն ու աղջիկներն անհամբերությամբ սպասում են օրվան, թե երբ կմտնեն այդ հատուկ բժշկական կենտրոններից մեկը, ուր նրանք գալիս են իրենց ընտանիքների ուղեկցությամբ ու ձեռքի երակներին միացնում են փողակը, որը միաժամանակ թափանցիկ երակի մի մասն է` լի ֆիզիոլոգիական լուծույթով, որտեղ հետո բաց են թողնում քսան ոսկե ձկնիկներ: Երջանիկը ու նրա ընտանիքը վայելում են ոսկե ձկնիկների խաղերը անոթի մեջ, մինչև որ նրանք, մեկը մյուսի հետևից, արդեն անշարժ, ու թվում է՝ վախեցած, լույսի փոքրիկ ցոլքերով մտնում են երակի մեջ: Կես ժամում քաղաքացին ստանում է ոսկե ձկնիկների մի ամբողջ վտառ, ապա հեռանում՝ հանդիսավորությամբ նշելու իրեն հասած երջանկությունը: Ուշադիր լինելու դեպքում կտեսնենք, որ երկրի բնակիչները երջանիկ են առավելապես երևակայության շնորհիվ, քան իրականության հետ ուղղակի շփման: Ոսկե ձկնիկներին ներարկելուց հետո տեսնելը արդեն հնարավոր չէ, ամեն ոք գիտի` նրանք անդադար անցնում են երակների ու զարկերակների հսկա ծառով ու յուրաքանչյուրին վերջին րոպեներին քնից առաջ թվում է, թե իր փակված կոպերի բաժակներում երևում ու անհետանում են այդ շողարձակող կայծերը, որոնք առանձնանում են իրենց փայլով՝ գետերի ու գետակների կարմիր ֆոնին, որոնցով շարժվում են նրանք:
Հատուկ հուզմունք է առաջացնում միտքը, թե քսան ոսկե ձկնիկները նույն պահին սկսում են բազմանալ: Սա է պատճառը, որ երկրի բնակիչը պատկերացնում է նրանց` փայլուն ու անթիվ՝ մարմնի տարբեր մասերում. ինչպես են դրանք սպրդում գլուխ, ինչպես են հոսում դեպի մատների ծայրերը, ինչպես են կուտակվում կոնքային մեծ զարկերակներում, լծային արյունադարձ երակներում կամ անհավանական ճկունությամբ թափանցում մարմնի ամենաթաքուն անկյունները: Ներքին այդ հայացքի ամենամեծ ուրախությունն ապահովում է ոսկե ձկնիկների փուլային անցումը սրտով, ուր թեք ոլորաններ են, լճակներ, սրընթաց հոսանքներ` հարմար խաղերի ու շփման համար: Այս մեծ ու աղմկոտ նավահանգստում ծանոթանում են ոսկե ձկնիկները, ընտրում զույգեր, միավորում ճակատագրերը: Պատանին կամ պարմանուհին սիրահարվում են՝ համոզված, թե տղայի (կամ աղջկա) սրտում նույնպես մի ոսկե ձկնիկ գտավ իր զույգին: Մի քանիսը նույնիսկ խուտուտ հիշեցնող զգացումը բացատրում են համապատասխան վայրերում ոսկե ձկնիկների զուգավորմամբ: Կյանքի գլխավոր ռիթմերը արտաքնապես համընկնում են նույն ռիթմերին` արդեն նրանց ներսում. ուստի՝հնարավո՞ր է առավել ներդաշնակ երջանկություն: Պատկերը մռայլում է սոսկ հանգամանքը, թե երբեմն – երբեմն ոսկե ձկնիկներից որևէ մեկը մեռնում է: Ու թեպետ ապրում են երկար, սակայն օրերից մի օր, մեռնողի մարմինը` արյան հմայական շարժումներով, ի վերջո, խցանում է անցումը զարկերակից երակ – երակից որևէ անոթ: Երկրի բնակիչներին հայտնի են ախտանիշները, որոնք նաև շատ պարզ են. դժվարանում է շնչելը, ու երբեմն պտտվում է գլուխը: Եթե զգում է սույն երևույթը, ուրեմն անմիջապես հանում են ներարկման սրվակը. որը պահում են տանը՝ նման դեպքերի համար: Մեռած ձկնիկը սրվակի պարունակությունից հաշված րոպեների ընթացքում ներծծվում է, ու նորից կարգավորվում է արյան շրջանառությունը: Յուրաքանչյուրին պաշտոնապես թույլատրված է օգտագործել ամիսը երեք սրվակ` հաշվի առնելով հանգամանքը, թե ոսկե ձկնիկները բազմանում են արագ, ու ժամանակի ընթացքում նրանց մահերի քանակը նույնպես աճում է: Գեներալ Օրանգուի իշխանությունը սրվակի արժեքը սահմանել է քսան դոլլար, որը տարվա ընթացքում երկրին մի քանի միլիոն եկամուտ է բերում: Եթե արտասահմանցի դիտորդները որակում են սույնը որպես ծանր հարկ, ուրեմն երկրի բնակիչները բողոքում են, քանի որ յուրաքանչյուր սրվակ վերադարձնում է նրանց երջանկությունը, իսկ երջանկության համար վճարելը միանգամայն արդարացի է: Աղքատ ընտանիքների մասին խորհելիս (ինչը հաճախ է պատահում), իշխանությունը հնարավորություն է ընձեռում նրանց ձեռք բերել սրվակները ապառիկով՝ բռնագանձելով կրկնակի, ինչը լիովին տրամաբանական է: Եթե վերոնշյալ հարմարավետ պայմաններից հետո էլ ինչ – որ մեկը մնում է առանց սրվակների, ուրեմն դիմում է գերհաջողակ սև շուկային, որին իշխանությունը թույլատրում է ծաղկել` ըմբռնելով մարդկանց կարիքները ու ցանկանալով օգնել նրանց՝ հանուն ժողովրդի ու մի քանի գնդապետների բարօրության: Ի վերջո, ի՞նչ նշանակություն ունի աղքատությունը, երբ հայտնի է, որ բոլորն ունեն ոսկե ձկնիկներ, ու ոսկե ձկնիկներ կստանան բոլոր սերունդները, ու կրկին ու կրկին կլինեն տոնակատարություններ, կլինեն պարեր, կլինեն երգեր:
Առաջադրանքներ
Ա ․Ընտրե՛ք այն միտքը, որը Ձեր կարծիքով ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարներից է: Հիմնավորե՛ք Ձեր ընտրությունը.
- իշխանությունները հոգ էին տանում ժողովրդի մասին,
- իշխանությունները լուծել էին աղքատության խնդիրը,
- այս պետությունը հիմնված էր խաբեության վրա,
- իշխանությունը գտել էր երջանիկ լինելու գաղտնիքը:
4. Տեքստին որքան հնարավոր է բառեր ավելացրու: Գրի՛րէ ի՞նչ հարցի են պատասխանում ավելացրածդ բառերը:
Կոշիկի մի հայտնի ֆիրմա իր աշխատակիցներից երկուսի Աֆրիկա ուղարկեց, որ պարզի, թե իր հայտնի կոշիկներն այնտեղ կարո՞ղ Է վաճառել: Շուտով գործուղվածներից կառավարուղներից մեկը հայտնեց. «Կոշիկ արտահանելու ոչ մի հեռանկար չկա. այստեղ բոլորը մարդիկ բոբիկ են քայլում»: Մյուսը աշխատողը դրությունն այլ կերպ գնահատեց. «Հեռանկարները հիանալի են. բոլոր մարդիկ բոբիկ են քայլում»:
հայտնի -ինչպիսի
կառավարուղներ-ովքեր
մարդիկ -ովքեր
աշխատողը -ով
5. Ընդգծի՛ր նախադասությունների ենթականերն ու ստորոգյալները և կետադրի՛ր։
Ամառային սիրուն երեկո էր և արեգակն արդեն թեքվում էր դեպի իր մուտքը: Մի փոքր տոթ օդին խառնվել էր մեղմ հովիկը և զբոսնելը հաճելի էր դարձել: Հանգստյան օր էր ծովափին շատ մարդիկ կային: Բոլորն անհանգիստ էին և հայացքներն ուղղել էին ծովում ինչ-որ կետի: Ոչ ոք չէր ուզում բան ասել և չէր էլ ուզում լսել ինչ- որ բան: Միայն բարձրախոսն էր անտարբեր ընդհանուր հուզմունքին և բարեխղճորեն իր գործն էր անում. զբաղեցնում էր հանգստացող հասարակությանը: Հաղորդավարը միապաղաղ ձայնով ինչ-որ բան էր կարդում և այդ ձայնը մատնում էր ձանձրույթն ու հոգնածությունը: Մակույկավարների տնակում անվերջ զնգում էր հեռախոսը և ոչ մեկը չէր մոտենում, որ խոսեր կամ գոնե անջատեր այն:
6.Պատմի՛ր ուղտի անունից.
Գարնանը մոծակը դուրս եկավ ուղտի ականջից, ուղղեց թևիկներն ու տզզաց.
-Շնորհակալ եմ հյուրընկալության համար, ես գնում եմ:
Ուղտը վիզը ծռեց, մի կերպ տեսավ իր հետ խոսող մոծակին ու ասաց.
— Դու ո՞վ ես, ես քեզ չեմ ճանաչում, էլ ուր մնաց, թե հյուրընկալեմ, էն էլ իմ ականջում:
Գարնանը մոծակը դուրս եկավ իմ ականջից, ուղղեց թևիկներն ու տզզաց․ –Շնորհակալ եմ հյուրընկալության համար, ես գնում եմ։ Ես վիզս ծռեցի, մի կերպ տեսա իմ հետ խոսող մոծակին ու ասացի․
–Դու ո՞վ ես, ես քեզ չեմ ճանաչում, էլ ուր մնաց, թե հյուրընկալեմ, էն էլ իմ ականջում։
7. Կարդա՛ և ընդգծի՛ր քո կարծիքով ամենակարևոր միտքը: Հիմնավորի՛ր ընտրությունդ:
Ճանապարհ
Ես մեկնում եմ:
Վաղն արդեն կմեկնեմ:
Ուղին կլինի երկար, երկար:
Կգնամ գնացքով:
Գնացքը կունենա հարյուր, գուցե հազար ու բյուր վագոն:
Յուրաքանչյուր վագոն կունենա հարյուր պատուհան, որովհետև ամեն վագոն մի հարյուրակ է:
Կբարձրանամ վերջին վագոնն ու կկանգնեմ վերջին վագոնի պատուհանի մոտ, որպեսզի գոնե մի քիչ մոտ լինեմ քեզ…
Սա որովհետև ես եթե գնացքով եմ գնում տուն կամ ինչ-որ բանով ես միշտ ուզում եմ իմ եղբոր մոտ լինեմ։
